Tvrđava Španjola u Herceg Novom postaje centar kreativnih industrija
Rekonstrukcija simbola grada izvodi se bez upotrebe betona, dok se prozirni polikarbonat koristi za revitalizaciju krovova i zidova kuća unutar utvrđenja.
Prema projektu studija Enforma iz Kotora, sa vodećim projektantom Nikolom Novakovićem i arh. konzervatorkom Marijom Novaković, u Herceg Novom je nedavno počela rekonstrukcija tvrđave Španjola, koja će nakon procesa obnove biti stavljena u funkciju kreativnih industrija.
Cilj projekta je bio istraživanje, snimanje i valorizacija tvrđave uz osposobljavanje njenog funkcionisanja tokom cele godine kroz radne umetničke kampove, kulturne manifestacije i izložbene prostore. Na ovaj način, budući kreativni hub bi trebalo da privuče najširu javnost – od turista, lokalnog stanovništva do umetnika.
Pročitajte još na Gradnja.rs:
Razvoj Gornjeg grada
Istorija Gornjeg grada, ili tvrđave Španjola, seže do davne 1382. godine. Od tada su se fortifikacija i njeno neposreno okruženje razvijali sve do 1890. godine, kada je kompleks dobio svoj konačan oblik. Ciklični periodi razvoja i konstantne promene događali su se otprilike na svakih sto godina.
Kako navode kotorske arhitekte, sudbina ove tvrđave uvek se kretala između konstantnosti i promene, između perioda kontinuiteta i stagnacije. To znači da su se njene transformacije dešavale u skladu sa potrebama datog vremenskog perioda u kojem su se intervencije vršile.
„Danas, kada Španjola, kao kulturno dobro, čeka svoj kontinuitet i novi život, proces njene revitalizacije se percipira kao nastavak njene hronološke istorije, kroz implementaciju intervencija i programa savremenog društva 21. veka“ – kažu iz studija Enforma.
Predloženo rešenje može se okarakterisati kao savremena arhitektonska intervencija reverzibilnog karaktera, bez upotrebe betona.
Predloženo rešenje može se okarakterisati kao savremena arhitektonska intervencija reverzibilnog karaktera, bez upotrebe betona. Koncept se zasniva na preklapanju i konstantnoj interakciji između budućnosti i prošlosti, na njihovom konačnom mestu susreta, gde su dva sloja vremena jasno definisana i uočljiva, s ciljem da jasno prenesu poruku svojih odgovarajućih perioda.
„Takav pristup je moguć samo pažljivom upotrebom savremenih materijala (reverzibilnih po prirodi), tradicionalnih građevinskih tehnika i tehnoloških rešenja prilagođenih datoj nameni Kreativnog centra ’17+1′”, objašnjavaju autori projekta.
Prozirni polikarbonat se koristi za revitalizaciju ovog kompleksa u rekonstrukciji spoljašnjosti, krovova i zidova kuća unutar utvrđenja.
Osnovni materijal u ovom konceptu je prozirni polikarbonat. On se koristi se za revitalizaciju ovog kompleksa u rekonstrukciji spoljašnjosti, krovova i zidova kuća unutar utvrđenja. Ovaj materijal definiše konture nedostajućih delova struktura ove mini urbane aglomeracije.
„Korišćenjem polikarbonata za dodavanje nedostajućih delova strukturama, pomažući im da povrate svoje prethodne oblike, svedoci smo važnog trenutka koji simbolizuje novi život. Tokom dana, bele strukture povezuju zgrade unutar tvrđave u jedinstvenu, neuništivu celinu”, navode iz Enforme i dodaju:
„Materijal koji je delimično transparentan, sa odličnim termalnim i vatrootpornim svojstvima, umetnicima pruža difuznu svetlost tokom dana i konstantnu interakciju između enterijera i eksterijera. Korisnici imaju pristup beskraju u ograničenom prostoru, dodeljena im je Sloboda!”.
Tokom noći, polikarbonat sija u različitim bojama, što omogućava spektakularnu umetničku sliku samog kompleksa.
Tokom noći, uz integrisani LED sistem ili uz pomoć standardnih svetlosnih tela, polikarbonat sija u različitim bojama, što omogućava spektakularnu umetničku sliku samog kompleksa, a kada se održavaju različite kulturne manifestacije, sjaj struktura bi doprineo stvaranju nadrealne scene unutar tvrđave.
Materijal koji se koristi na podovima, gde nema tragova autentičnih materijala, je mikrotoping, što olakšava održavanje korisnicima, a pruža trajnost i estetsku vrednost prikladnu datom karakteru i zadatku.
Savremena interpretacija tradicionalnog gumna
Umetnički pristup dizajnu komunikacionih i slobodnih prostora unutar kompleksa, nagoveštavajući savremenu interpretaciju tradicionalnog gumna, stvara izolovane oblasti za rad umetnika na otvorenom.
Ovaj pristup stvara savršeno mesto za rad svakog umetnika, obezbeđujući im sopstveno definisano područje unutar zgrade iz 14. veka. Intervencije u preostalim delovima i elementima tvrđave Španjola realizovane su upotrebom tradicionalnih materijala i građevinskih tehnika.
Završetak prve faze do marta 2026.
U okviru Faze I, koja se odnosi na kvadratnu fortifikaciju sa kulama i unutrašnjim gradom, srcu ovog dizajna, moguće je odvojiti južni, kasnije konstruisan deo tvrđave, u još jednu fazu ili podfazu. Koncept predlaže dizajn koji okuplja sve tražene umetničke kategorije u jedinstveni Kreativni centar.
U prvoj fazi radova, koja je planirana da bude završena do marta 2026. godine, biće sanirani bedemi spoljnog odbrambenog perimetra, sve četiri rondele, veliki rezidencijalni objekat unutar odbrambenih zidina, kao i veliki tehnički blok sa sanitarnim objektom za posetioce tvrđave, van zidina utvrđenja.
Struktura pored tvrđave koja je poslednja izgrađena, austrougarski bunker, definisana je kao nezavisni kreativni centar koji će služiti svrsi kompleksa.
Struktura pored tvrđave koja je poslednja izgrađena, austrougarski bunker, definisana je kao nezavisni kreativni centar koji će služiti svrsi kompleksa, tj. Fazi II ovog Kreativnog centra. Ambijent tvrđave Španjola je inspirativan i izvanredan prostor za kreativne industrije unutar mehanizma Kreativnog huba „17+1“ i umetnike da rade i stvaraju unutar kompleksa.
„Revitalizovana promišljenim i jednostavnim savremenim intervencijama, ova mini urbana aglomeracija nije izgubila nijedan deo identiteta koji ima kao zgrada kulturnog nasleđa, naprotiv, udahnut joj je život 21. veka. Kao što je već rečeno, sudbina ove fortifikacije leži između kontinuiteta i promene“, ističu na kraju iz studija Enforma.
3D vizuelizacija
Faktografija
Rekonstrukcija tvrđave „Španjola“
Herceg Novi, Crna Gora
2020.
javni objekat
Enforma d.o.o.
Nikola Novaković, Marija Novaković, Bogdan Kušević, Đina Prnjat, Nemanja Mitrović, Nikoleta Savić, Saša Radojković, Katarina Pašić
UNDP u saradnji s Ministarstvom kulture Crne Gore
