Supermoderni dom – Kuća za roditelje Ričarda Rodžersa
Kuća u Vimbldonu Ričarda Rodžersa govori o maksimalnim dometima modernih koncepcija organizacije prostora i mogućnostima tehnologije prefabrikacije.
Svetlost, vazduh i otvorenost (Light, Air & Openness) tri su ideala arhitekture modernog pravca, koja je iz korena promenila odnos prema oblikovanju stambenog prostora na kojima su počivali klasični istorijski stilovi, tradicionalna i vernakularna arhitektura. Preuzete iz industrije kao glavnog oblika proizvodnje, vrednosti standarda, racionalizacije, repeticije i mašinske estetike, u novom dobu, postaju polazišta organizacionih šema stambenog prostora.
Zamisao o stambenom prostoru se menja, a samim tim i njegovi pojavni oblici, čija je svrha zadovoljavanje potreba moderne, racionalne i prosvećene individue. Centralni i podužni planovi bivaju zamenjeni otvorenijim strukturama, te se javljaju organizacione koncepcije poput otvorenih, tekućih i transformabilnih planova.
Projektovana od strane Ričarda Rodžersa, kuća u Vimbldonu (1967) zamišljena je kao poligon prikazivanja mogućnosti primene prefabrikovanih sistema i sofisticiranih tehnologija građenja u cilju rešavanja stambene krize u Britaniji, koja je tokom 60-ih godina prošlog veka, kao i danas, potresala britansko društvo. S druge strane, kuća čini sinergiju inovativnih arhitektonskih koncepcija, koji su u arhitekturi, na početku 20-og veka, uveli Aleksandar Klajn, Mis van der Roe, Gerit Ritveld i Žan Pruve. Na ovoj kući, sabrane su i primenjene mnoge inovativne ideje arhitekture modernog pravca.
Kuća čini sinergiju inovativnih koncepcija, koji su u arhitekturi uveli Aleksandar Klajn, Mis van der Roe, Gerit Ritveld i Žan Pruve.
Aleksandar Klajn na početku 20-og stoleća uvodi organizacionu postavku podele stambenog prostora na dnevnu i noćnu zonu aktivnosti, a spram dnevnog biološkog ritma čoveka. Podela dan-noć jasno je uočljiva u osnovi Kuće u Vimbldonu, u kojoj se koncentracije dnevnih i noćnih aktivnosti jasno grupišu u prostoru. No, razgraničenje dnevne i noćne zone nije grubo potcrtana već suptilno naglašena elementima nameštaja. Razlike u tretmanu prostora preko zajedničkih zona u kojima je stepen susreta najintenzivniji do izolovanog spavaćeg dela postignut je stepenovanjem prostora od potpuno otvorenih i slobodnih do nešto zatvorenijih i intimnijih.
Gerit Ritveld, s druge strane, u svojoj arhitekturi, a naročito na arhitekturi kuće Šreder, preispituje princip fleksibilnosti kao potencijala prostora za stalnom promenom karaktera i odnosa ostvarenih sistemom pokretnih panela. Rodžers preuzima načela Ritvelda i aplicira ih na više mesta kako bi razgradio granicu koja stoji između unutrašnjeg i spoljašnjeg prostora, dnevne i noćne zone aktivnosti. Pomeranjem panela prostori se pretvaraju u svoju suprotnost, te sadržaji dnevne i noćne zone, spoljašnjosti i unutrašnjosti, suštinski, egzistiraju na istom prostoru. Od De Stilj-a, Rodžer preuzima i odnos prema bojama i prostoru, te gradivne elemente sklopa boji u jarke i vedre boje, čija je uloga pozitivno stimulisanje čovekovog raspoloženja i korisničkog iskustva.
Mis van der Roe karakteristike složenosti i promenljivosti stambenog prostora tretira na drugačiji način, a kroz određivanje fiksnih tačaka servisnih aktivnosti i otvorenih fluidnih površina slobodnog toga događaja i kretanja. Od kuće Fansford Rodžers ne preuzima samo čelični konstruktivni ram, već i otvorenost prostora koji slobodno teče oko jedinstvenog jezgra u kom su koncentrisani svi servisni i opslužujući sadržaji.
Žan Pruve je sredinom 20-og stoleća tragao za sistemima lake i brze montažne izgradnje objekata jednoporodičnog stanovanja na teritoriji gradskog predgrađa, pretežno upotrebom prefabrikovanih metalnih konstrukcija i zidnih sendvič-panela. Fascinacija novim tehnološkim inovacijama, materijalima i tehnikama građenja podstakli su Rođersa da mnoge od njih primeni u dizajnu kuće za svoje roditelje u Vimbldonu. Preko prefabrikovanog čeličnog rama kao glavne konstrukcije, fasadnih sendvič panela do elemenata enterijera – sve odiše poletnim duhom da tehnološke inovacije i procesno građenje mogu pružiti stanovanje sa više kvaliteta i manje napora.
Pogledajte i video o ovoj kući:
Inovacije bez preobražaja
Kuća u Vimbldonu Ričarda Rodžersa govori o maksimalnim dometima modernih koncepcija organizacije prostora i mogućnostima tehnologije prefabrikacije u formiranju fizičkih obrazaca stambene arhitekture novog, modernog doba. Međutim, praksa svakodnevnog života je pokazala da dobra volja nije odlučujući, već jedino inicijalni faktor progresivnih kretanja u kulturi, arhitekturi i društvu.
Arhitektonske ideje moderne za koje se Rodžers zalagao iz korena su preokrenule način na koji promišljamo, gradimo i koristimo prostor, ali su daleko od totalnog preobražaja života koji je, na početku, bio proglašen ciljem. Verovatno iz razloga što prosvećenost i racionalnost nikad nisu postali deo masovne ili ti popularne kulture, već upravo suprotno.
Kad ste već ovde…
