Kuća u kući: Austrougarski manjež dograđen čelikom i pretvoren u zagrebačku Gruntovnicu
Čvrsti crveni objekat podignut pre 120 godina dobio je svoj kontrapunkt u laganoj, otvorenoj i transparentnoj novoj belo-staklenoj zgradi.
U glavnom gradu Hrvatske početkom ove godine otvorena je nova zgrada zagrebačke Gruntovnice, smeštene u rekonstruisanoj zgradi tzv. Male jašionice, dela nekadašnjeg austrougarskog vojnog kompleksa.
Tako je obnovljena zgrada starog manježa, istaknute crvene boje, dobila svoju stakleno-čeličnu nadgradnju, a kao autor arhitektonskog projekta potpisan je Davor Bušnja iz zagrebačkog biroa MORE arhitekture.
Pročitajte još na Gradnja.rs:
- Zgrada Prekršajnog suda u Pančevu / 1X2STUDIO
- Palata Pravde u Novom Sadu dostigla punu visinu (video)
Transformacija 120 godina stare građevine
Rekonstrukcija nekadašnje vojne konjušnice bila je izuzetno složen projekat i predstavlja uspešan pokušaj transformacije građevine iz 1903. godine u savremeni prostor Opštinskog građanskog suda u Zagrebu.
Zgrada je deo budućeg Trga pravde u Zagrebu, Bušnjinog prvonagrađenog rešenja na javnom konkursu, koji bi u budućnosti na jednom mestu trebalo da objedini sve zagrebačke sudove – opštinski, trgovački, visoki trgovački, županijski, upravni i visoki upravni.
Opsežnost programa nove namene, u kombinaciji sa specifičnim formatom zgrade, rezultirali su potrebom da se postojeći volumen poveća dogradnjom.
Zgrada malog natkrivenog manježa bila je deo austrougarskog vojnog kompleksa, a zbog svoje izvorne namene vrlo je karakterističnih proporcija i dimenzija osnove.
Opsežnost programa nove namene, u kombinaciji sa specifičnim formatom zgrade, rezultirali su potrebom da se postojeći volumen poveća dogradnjom.
„Rekonstruisana zgrada s novim dograđenim objektom smeštena je u južnom parku budućeg kompleksa Trga pravde te je, istovetno s ostalim zaštićenim objektima unutar kompleksa bivše kasarne, tretirana kao paviljon u zelenilu. Visoko zelenilo oplemenjuje radni ambijent i implicira produžetak javnog parka u enterijer zgrade“ – objašnjava Davor Bušnja.
Naglasak na očuvanju kompozicije
Zidani, kompaktni i racionalni objekt nekadašnje Jašionice sastojao se od dva značajna dela: velike hale za jahanje i manjeg ulaznog volumena.
Tokom rekonstrukcije naglasak je stavljen na očuvanje ove kompozicije, pa je formatom dogradnje zadržana specifična forma zaštićenog objekta.
„Novom dogradnjom taj čvrsti crveni objekt rekonstruisane građevine jašionice dobija svoj kontrapunkt u laganoj, otvorenoj i transparentnoj novoj belo-staklenoj zgradi“ – navodi arhitekta i dodaje:
„Volumen postojećeg ulaznog aneksa postaje kuća unutar kuće, a prozirna čelično-staklena dogradnja nije samo stvorila jasan kontrast postojećoj građevini, već je sačuvala i prezentovala njenu karakterističnu kompoziciju i tipološku specifičnost„.
Materijalizacija dogradnje kao maksimalno transparentnog i laganog omotača anticipira otvorenost institucije prema gradu i građanima.
Kako dalje saznajemo, ulazni hol na spoju male jašionice i savremenog aneksa funkcioniše poput natkrivenog spoljašnjeg prostora, s ulazima s južne i severne strane, te postaje svojevrsni prolaz između prometne ulice i budućeg Trga pravde.
„Ovakav koncept interpretira ulazni prostor ne samo kao ulaz u zgradu već i kao urbani pasaž, a materijalizacija dogradnje kao maksimalno transparentnog i laganog omotača anticipira otvorenost institucije prema gradu i građanima“ – objašnjava Bušnja.
Pažljivo uslojavanje novog u postojeće
Naš sagovornik dalje ističe da je ambivalentan dijalog između snažnog kontrasta i pažljivog uslojavanja novog u postojeće dosledno proveden kako u programskoj strukturi i konstrukciji. tako i u odabiru materijala i oblikovanju.
„Format hale za jahanje uticao je na primarni koncept prostorne dispozicije; uspostavu ritma programskih traka u kombinaciji s prazninama, kako bi se omogućilo prirodno osvetljenje svih radnih prostora“ – kaže zagrebački arhitekta i nastavlja:
„Ove umetnute trake prate građevinski raster Jašionice i formiraju prostorni i konstruktivni ritam dogradnje. Kompozicija ritma puno-prazno i gušća organizacija tačkasto pozicioniranih sadržaja, u kombinaciji s transparentnom dogradnjom, doprinose prostornoj preglednosti i spomenutoj otvorenosti“.
Radne prostorije specifičnih zahteva
Bušnja navodi da je programski zadatak za novu zgradu Opštinskog građanskog suda u Zagrebu uključivao velik broj radnih prostorija specifičnih zahteva po pitanju kontrole pristupa i dostupnosti, kao i režima korišćenja.
„Nivo dostupnosti sadržaja varira od potpuno kontrolisanih prostorija arhive, isključivo radnih prostora za referente, građanima povremeno dostupnih sudnica koje funkcionišu istovremeno i kao kancelarije, pa do šalter-sala s najvećim nivoom dostupnosti za građane“ – kaže naš sagovornik.
Postojeći zidovi od opeke stare Jašionice nalaze svoj pandan i svojevrstan odraz u servisnim kubusima sazidanim od glazirane opeke.
Prostor je organizovan fokusirajući se na svetlo kao ključan element za radne prostore sudija i zaposlenih.
„Postojeći zidovi od opeke stare Jašionice nalaze svoj pandan i svojevrstan odraz u servisnim kubusima sazidanim od glazirane opeke, ili pak u translucentnoj opni raspravnih dvorana, koje su omeđene staklenom opekom“ – kaže sagovornik Gradnje.
Dodaje i da je uvođenjem transparentnih materijala, staklenih pregrada i zidova od staklenih cigli, postignuta prirodna osvetljenost i preglednost prostora.
Kovane čelične rešetke zadržane i restaurirane
Krov Jašionice oslonjen je na kovane čelične rešetke koje su zadržane i restaurirane. Na poziciji dogradnje, pak, krovne rešetke dobivaju svoj pandan u formi čeličnih okvira koji, osim što nose krov i pročelje kuće, nose drugu etažu objekta.
„Konstrukcija je jednakovredan arhitektonski element koji u sinergiji i simbiozi s postojećom strukturom i programom formira novi konstrukt“ – naglašava autor arhitekture.
Projekat označava početak ambicioznih planova kao temelje za revitalizaciju ovog dela grada i poboljšanju usluga dostupnih građanima.
Kako na kraju navodi Bušnja, projekat rekonstrukcije i nadogradnje Male jašionice predstavlja važnu i prvu transformaciju na budućem Trgu pravde, te označava početak ambicioznih planova kao temelje za revitalizaciju tog dela grada i poboljšanju usluga dostupnih građanima.
„Projekt Mala jašionica demonstrira kako se pažljivim planiranjem, očuvanjem kulturne baštine i savremenim dizajnom može transformisati urbana infrastruktura i obogatiti kulturni kontekst grada“ – zaključuje razgovor za Gradnju zagrebački arhitekta.
U konkurenciji za nagradu Mies van der Rohe
Projekat Davora Bušnje nagrađen je najvažnijim hrvatskim arhitektonskim priznanjima u 2023. godini – nagradom „Vladimir Nazor“ Ministarstva kulture i medija RH u kategoriji arhitekture i urbanizma, te nagradom „Viktor Kovačić“ Udruženja hrvatskih arhitekata, godišnjim strukovnim priznanjem za najuspešnije dostignuće u svim područjima arhitektonskog stvaralaštva.
Važnost projekta prepoznata je i izvan granica Hrvatske, pa je Gruntovnica jedan od hrvatskih kandidata nominovanih za prestižnu nagradu Evropske Unije za suvremenu arhitekturu – Mies van der Rohe Award 2024.
Grafički prilozi
Foto-galerija
Faktografija
Zemljišnoknjižni odjel Općinskog građanskog suda u Zagrebu – Gruntovnica
Baruna Filipovića 22, Zagreb, Hrvatska
Ministarstvo pravosuđa i uprave Republike Hrvatske
Davor Bušnja
MORE arhitekture
Zrinka Mrković-Mračić, Margareta Jelačić Jagodić, Ivan Milonja, Tomi Šoletić, Lea Quenet, Davor Bušnja
Filip Cvetko, Branko Galić – Radionica statike (konstrukcija), Tomislav Vučinić– Termo projekting (mašinstvo), Mladen Šafar – GRID (elektroinstalacije), Petra Sirovec– APZ Hidria (voda i odvodnjavanje), Branimir Cindori – APIN (sprinkler), Darko Užarević (fizika), Ines Hrdalo (hortikultura), Orsat Franković – Flomaster (signalistika), Martina Knezović – GZZSKP (konzervatorka)
Vedran Škopac, Zrinka Mrković-Mračić, Davor Bušnja
ING-GRAD
Odlicno!
Svaka čast autorima. Impozantno!