Donacija građevinske kompanije spasava prvu školu u Žarkovu
Zgrada škole je već decenijama pod zaštitom države, ali će tek sada zasijati starim sjajem.
Dve generacije stanovnika Žarkova, ali i okolnih naselja Cerak i Bele vode, već decenijama prolaze pored oronule, trošne zgradice u ulici Ace Joksimovića 2. Da nema table, koja upućuje da je u pitanju kuća u kojoj je još daleke 1840. godine osnovana prva škola u Žarkovu, mnogi ne bi ni znali o značaju objekta pored kojeg svakodnevno prolaze ili stoje čekajući autobus.
Kuća je decenijama bila i privremeni krov nad glavom jednoj porodici, ali kada se pre par godina i ona iselila, zdanje je počelo još rapidnije da propada. Ulična fasada, odavno išarana grafitima, počela je da otpada u velikim komadima, a stolarija da se doslovce raspada. Jedino što je do sada držalo kuću da se ne raspadne su masivne drvene grede i krovna konstrukcija, na kojoj je relativno skoro obnovljen crep i koji nije dozvolio da kiša i sneg prodru u unutrašnjost.
Međutim, dogodilo se nešto što može poslužiti kao uzor u rešavanju ovakvih i sličnih problema, a to je da se jedna lokalna građevinska kompanija javila Opštini Čukarica sa predlogom da donira obnovu škole. Zlata vredan gest, koji zaslužuje da se o njemu nešto više napiše.
Prva osnovna škola u Žarkovu
Davne 1840. godine, u zgradi koja je tada bila opštinska sudnica, krenula je sa radom prva osnovna škola u Žarkovu. To je isprva bila seoska kuća pletara (od pruća omalterisana blatom), koja je služila kao lokalna upravna kancelarija, gde je predlogom kmeta Miloša Životića, njegov sluga Stojan Čola postao učitelj.
Kmet je zapazio da Stojan ume da čita i piše, što je tada bilo više nego dovoljno proglasiti čoveka pismenim i predložio da ga tadašnje selo Žarkovo unajmi za seoskog učitelja, koji bi opismenio njihovu decu. Predlog je prihvaćen i škola je počela sa radom u jednoj prostoriji koja nije bila u svakodnevnoj upotrebi opštine. U početku, škola nije imala klupe, tablu ili bilo šta drugo od inventara, a deca su sedela na tronošcima ili asurama, dok ih je učitelj podučavao pravopisu i malo računu.
Zgrada škole je već decenijama pod zaštitom države, ali ne zbog svoje arhitektonske već istorijske vrednost.
Škola posle izvesnog vremena dobija naziv, koji i danas nosi, ali u drugoj zgradi – „Ljuba Nenadović“. Stara pletara 1880. godine biva srušena i na njeno mesto biva izgrađena postojeća zgrada, od čvrstog materijala. Opštinska uprava je uveliko bila preseljena, pa su prostorije nove zgrade u potpunosti bile u funkciji osnovne škole. Sačuvani su crteži ove zgrade, iz čije osnove vidimo da je bila jednostavne forme i strukture – u osnovi kvadratna, sa ulaznim predsobljem, dve učionice i prostorijama za učitelje, a sve to zasvedeno četvorovodnim krovom.
Nešto stariji Žarkovci se prisećaju da su sve do sredine 60-ih godina ovde imali nastavu nižih razreda, dok je za više služila nova zgrada, izgrađena 1914. godine. Nanovija zgrada, koja se naslanja na ovu sa početka 20. veka izgrađena je 1953, a proširivana sve do 1969. godine, što svedoči o konstantno porastu broja đaka u ovoj beogradskoj osnovnoj školi.
Devastacija
Uglavnom, tim vremešnim Žarkovcima su i dalje prisutne uspomene na tu malu, skučenu kuću, u kojoj su do poslednjih dana čak četiri razreda imala nastavu, dva pre, a dva poslepodne. Na starim slikama iz sredine 20. veka, vidi se da je škola bila uredno ograđena kamenim zidićem i drvenom tarabom, a da je pored nje prolazila jedna od glavnih kaldrmisanih ulica. Vremenom, kako se saobraćajnica rekonstruisala, proširivala, ali i nadgrađivali njeni slojevi. Trotoar je došao do samih zidova stare škole, u visini njenih prozora, što je dosta uticalo na njenu izloženost devastaciji zlonamernih prolaznika.
Ovo devastiranje, što od ljudske ruke što od prirodnih nepogoda bilo je toliko naglašeno poslednjih godina, da su mnogi pomislili da će se zgrada vrlo brzo u potpunosti srušiti. Ironija, zgrada škole je već decenijama pod zaštitom države, ali ne zbog svoje arhitektonske već istorijske vrednosti, što sve ove decenije ne opravdava i Opštinu Čukarica da nije mogla da izdvoji neka sredstva za obnovu (obnova crepa je urađena). Kako se školi već uveliko predviđao sumorni epilog, jedan lokalna građevinska kompanija odlučila je da priskoči u pomoć.
Obnova zgrade donacijama
Građevinska kompanija koja je iz sentimentalnih razloga odlučila da donira ovu obnovu je Gramis d.o.o., koja na prostoru Žarkova posluje već nekoliko decenija i čiji je vlasnik poreklom iz ovog beogradskog naselja. U donaciju je uključena i kompanija Košutnjak film.
Najverovatnije da vlasnika kompanije, ali i druge članove njegove porodice, vežu uspomene za ovu staru školu, pa se odlučio za ovaj humani znak pažnje. Znamo da će zgrada stare škole biti potpuno obnovljena, da su već izvršeni radovi na izlivanju betonskog serklaža, na koji je postavljena nova drvena četvorovodna krovna konstrukcija, a koja će biti pokrivena crepom. Nakon toga slede radovi na rekonstrukciji svih zidnih površina, unutrašnjih i spoljnih, a zatim i zamena dotrajale stolarije. Nadamo se da će to biti izvedeno u skladu sa uslovima zaštite i da će stara škola zablistati novim sjajem.
Nije poznato koja će biti funkcija obnovljenog zdanja, ali da sačekamo dovršetak obnove, kada će svi detalji biti poznati.
Kad ste već ovde…
