Osnovna škola u Splitu koja vraća prostor gradu
Ova škola vraća stanovnicima naselja više prostora nego što je sama površina parcele na kojoj je izgrađena škola, jer je ona zamišljena kao otvoreni javni prostor dostupan svima.
Po projektu arhitektonskog studija x3m u splitskoj četvrti Pazdigrad nikla je Osnovna škola Žnjan. To je područje gde uz novoizgrađene višestambene zgrade i prodajne centre se i dalje nalaze zapuštena poljoprivredna zemljišta, bašte, voćnjaci i plastenici kao i porodične kuće. Javni prostor stambenog naselja sveden je isključivo na uličnu mrežu koju karakteriše izrazita nehijerarhičnost i nepovezanost.
Prostor predviđen za izgradnju škole još je u konkursnoj fazi (projekt je nagrađen 1. nagradom na javnom konkursu iz 2009. godine), osim kao mesto edukacije, zamišljen i kao otvoreni javni prostor dostupan svim stanovnicima naselja, koji treba da postane mesto druženja, igre i rekreacije u cilju osnaživanja zajedništva.
Fasada škole izvedena je u vidljivom betonu na kojem je aplicirano dizajnersko rešenje Nikole Đureka.
Zatečena topografija (znatan nagib terena) iskorišćena je da se umnoži raspoloživi prostor parcele izvedbom niza ploča (‘paluba’) koje se nižu jedna iznad druge. Između i na ‘palubama’ formirani su prostori škole, dvorane, sportski tereni i igrališta, kao i otvoreni (javni) prostori dostupni svim stanovnicima naselja. Količina javnog prostora sakrila je veličinu škole, ističu arhitekte.
Površina parcele iznosi 11.600 m2 dok je zbroj površina dostupnih javnom korišćenju 12.100 m2, što znači da se susedstvu (naselju) ‘vraća’ više prostora nego što je sama površina parcele na kojoj je izgrađena škola.
Ukopana dvorana
Mogućnost vertikalnog nizanja različitih sadržaja olakšala je funkcionalnu organizaciju škole. Na najnižem nivou (suteren), koji je sa tri strane ukopan u teren, nalazi se sklonište, tehnički i ekonomski prostori, kao i sklop sportskih dvorana sa svlačionicama. Ulazi za tehničko osoblje i spoljašnje korisnike dvorane na ovaj su način izdvojeni od glavnog ulaza u školu koji se nalazi na nivou iznad.
Količina javnog prostora sakrila je veličinu škole, ističu arhitekte.
Natkriveni školski trg povezuje ulaz u školu i ulaz u dvoranu za gledaoce, a preko njega je formirana i pešačka veza (prolaz) koji spaja južnu i severnu stranu parcele na kojoj se nalaze spoljašnji sportski tereni i školski vrt.
Atrijum obezbedio svetlo
U prizemlju škole, uz ulazni hal, nalazi se PVN (prostor više namena), biblioteka, trpezarija, garderoba, zbornica i prostori uprave. Izvođenjem atrijuma uz PVN i biblioteku osigurana je dobra osvetljenost prostora i omogućena je dodatna fleksibilnost u načinu korišćenja zajedničkih prostora škole. Na prvoj i drugoj etaži škole nalaze se učionice razredne i predmetne nastave s pripadajućim kabinetima i pomoćnim prostorima. Škola je projektovana za dvosmensku nastavu s kapacitetom 780 učenika.
Sportski teren na krovu s najatraktivnijim pogledom, dat je svim stanovnicima naselja na korišćenje.
Sportski tereni su izvedeni i na krovu trodelne dvorane. Taj najvredniji prostor, s najatraktivnijim pogledom, dat je svim stanovnicima naselja na korišćenje.
Održiva škola
Krovn škole je ozelenjen sadnjom seduma, spremište kišnice koristi se za navodnjavanje spoljašnjih površina, sistem grejanja i pripreme tople vode nadopunjen je instalacijom solarnih kolektora, a predviđena je i mogućnost izvođenja fotonaponskih panela za proizvodnju električne energije.
Zgrada škole je prema energetskom sertifikatu svrstana u A razred.
Fasada škole izvedena je u vidljivom betonu na kojem je aplicirano dizajnersko rešenje Nikole Đureka.
Grafičke podloge
Faktografija:
- Naziv projekta: Osnovna škola Žnjan-Pazdigrad
- Lokacija: Split, Hrvatska
- Arhitektonski studio: x3m
- Autori projekta: Mirela Bošnjak, Mirko Buvinić, Maja Furlan Zimmermann
- Fotografije: Bosnić+Dorotić
- Godina natječaja: 2009.
- Godina početka gradnje: 2015.
- Godina izvođenja: 2017.
Nagrade
- Viktor Kovačić – godišnja nagrada Udruženja hrvatskih arhitekata za najuspješnije ostvaranje u svim područjima arhitektonskog stvaralaštva za 2017. godinu (dodijeljena lani 2018.)
- Vladimir Nazor – godišnja nagrada Ministarstva Kulture RH za najbolja umjetnička ostvaranja (kategorija arhitektura i urbanizam) za 2017. godinu (dodijeljena lani, 2018.
Nominacije
- EU Mies van der Rohe Award – The European Union Prize for Contemporary Architecture 2019.
- Piranesi Award – 2019.
- Medalja za arhitekturu Hrvatske komore arhitekata – 2018.
- Nagrada zagrebačkog salona arhitekture 2018.
