Barokni Beograd: Dragulj u centru grada kojeg više nema
Austrijski uticaj se nije zaustavio na obalama Dunava…
Kada neko spomene reči barok ili barokna arhitektura, gotovo svi odmah pomisle na palate i crkve iz 17. i 18. veka, koje su izgrađene širom zapadne Evrope. A ako se postavi pitanje gde se taj isti stil može videti u Srbiji, naravno da će svi reći – Vojvodina. Sigurno je da se najlepši primeri barokne arhitekture, kako sakralne tako i sekularne, mogu naći u više vojvođanskih gradova, od kojih su nama Petrovaradin, Sremski Karlovci i Zemun najbliži. Međutim, austrijski uticaj se nije zaustavio na obalama Dunava. Nešto od tih uticaja je nakratko doletelo i do Beograda.
Nakon Austrijsko-turskog rata (1716-1718), Habzburška imperija dolazi u posed Beograda (1717), njegovog utvrđenja i varoši, ali i šireg prostora današnje Šumadije. Ovaj trijumfalni osvajački zamah princa Eugena Savojskog bio je nastavak na prodor iz 1688. godine, do teritorija današnjeg Kosmeta, koji je svojim slomom rezultovao prvu Veliku seobu srpskog naroda (1690) na sever, na teritorije Habzburške monarhije. Austrijanci su dobili veliko pojačanje među Srbima u borbi protiv Osmanske imperije, ali se nisu mirili sa porazom i povlačenjem s Balkana. Naročito s gubitkom Beograda. Pobeda u novom ratu je bila prilika da se ostane duže i Beogradska varoš transformiše u grad po uzoru na neku zapadnu prestonicu. Naravno da to nije bio lak posao, jer se nije radilo samo o vizuelnim, arhitektonskim promenama, već o kompletnoj transformaciji društva, njihovog načina života i navika.
Izložba Barokni Beograd, Preobražaji 1717-1739, koja je otvorena 15. aprila 2019. u Konaku knjeginje Ljubice, na jedan odličan način opisuje ovaj period i njegove odlike.
Kasarnu su srušili Turci jer nisu mogli da za svoje potrebe i navike upotrebljavaju tako visoke objekte (dva sprata i potkrovlje).
Za početak tu je kompletna transformacija Beogradske tvrđave, koja je izvedena po idejama i projektima pukovnika Nikole Doksata de Moreza. Izvedena je po uzoru na nešto ranije izgrađenu Petrovaradinsku tvrđavu, a njen sistem rovova, bastiona, zidina i vojnih objekata, pre svega kasarni, bila je u tom trenutku na najsavremenijem nivou u Evropi. Najznačajnija bila je kasarna Aleksandra Virtemberškog, izgrađena na prostoru između današnjeg Trga Republike i Zmaj Jovine ulice. O njenoj monumentalnosti govori više gravira i crteža iz tog perioda, a ponovnim padom Beograda u Osmanske ruke, biva potpuno srušena jer Turci nisu mogli da za svoje potrebe i navike upotrebljavaju tako visoke objekte (dva sprata i potkrovlje). Od materijala nastalog njenim rušenjem zidane su kuće i džamije. Na izložbi su prikazani izgledi austrijskih vojnika, njihove uniforme i oružje, a specijalno za ovu priliku, izložen je i jedan austrijski top koji pripada Vojnom muzeju.
Ikone i relikvije
Pored vojnih objekata, u gradu je podignuto i nekoliko hrišćanskih crkava, od kojih bar jedna pravoslavna, a svedočanstvo o njihovom postojanju govore nam velike barokne ikone, sa predstavama Svetog Nikole i Svetog Jovana Krstitelja. Naravno, na izložbi su prikazani i detalji iz svakodnevnog života – habzburški novac, nakit, pribor i posude za obedovanje, kao i razni drugi predmeti, poput apotekarskog pribora ili dekorativnih porcelanskih posuda.
Osetite duh Baroknog Beograda do 4. juna
Autori izložbe su Nika Strugar Bevc, viši kustos Muzeja grada Beograda i Vesna Bikić, naučni savetnik Arheološkog instituta, a izložba će biti otvorena do 4. juna. Posetite izložbu i osetite duh Baroknog Beograda.
Kad ste već ovde…
