Toranjski kranovi: Koje vrste postoje i šta nam novo spremaju proizvođači
Upoznajemo vas sa osnovnim tipovima visokih dizalica i predstavljamo vam novitete koji su se već pojavili – ili će se tek pojaviti – na tržištu.
Toranjski kranovi zbog svoje konstrukcije i logistike rada predstavljaju glavna i nezamenjiva sredstva unutrašnjeg gradilišnog transporta.
Pored toga što krase panoramu skoro svakog većeg grada, gradilišni kranovi su jedna od ključnih stvari na svakom gradilištu. Osnovne karakteristike svakog krana su nosivost (na početku i na kraju strele), dužina strele i visina dizanja tereta.
Pročitajte još na Gradnja.rs:
- Ne mora sve da se betonira: Projektujte efikasnije i smanjite upotrebu materijala
- Neverom u nadzor: Pogledajte kako električni auto podnosi gradilište
Vrste kranova
Svaki toranjski kran mora posedovati dva osnovna dela: toranj (stub) i strelu (ruku). Podelu kranova možemo izvršiti prema više kriterijuma, ali kao dva najčešća, tehnički različita oblika na gradilištu se susreću kranovi sa vertikalno nepokretnom strelom i sa strelom čije se pomeranje vrši i u vertikalnoj ravni (kosa strela).
Duž vertikalno nepokretne strele krana kreće se takozvana mačka, sa opremom za prihvat i premeštanje tereta. Ovaj tip krana pogodan je za prostrana gradilišta na kojima se prenose tereti u opsegu širokog radijusa.
Postoje kranovi gde se iznad strele nalaze zatege – držači strele, koji formiraju takozvani A-ram, a razlikujemo takođe i ravne kranove bez zatega. Kod onih sa većom nosivošću, obično je toranj krana fiksiran, a kontrateg se nalazi u ravni sa rukom krana.
Veoma osetljiv proces predstavlja nadogradnja krana, koja prati i rast konstrukcije objekta:
Samopodižući kranovi obično nemaju komandnu kabinu, te njima operater upravlja daljinskim upravljačem sa zemlje.
Kranovi sa vertikalno pomičnom strelom – često nazivani i „igla kranovi“ ili, prosto, okretni kranovi – pogodni su na skučenim prostorima u gradskoj sredini. Ove dizalice nemaju pokretnu mačku, nego se umesto nje koristi čekrk fiksiran na vrhu strele.
Visina dohvata iznad vrha stuba krana povećava se smanjenjem radijusa, dok je horizontalno kretanje tereta u zavisnosti od promene ugla pod kojim se strela nalazi.
Samopodižući kranovi, pogodni za mala i srednja gradilišta, su veoma laki za montažu i demontažu. U poređenju sa prethodna dva tipa kranova, imaju laganiju metalnu konstrukciju i znatno lakši transport, ali i manji kapacitet nosivosti.
Kod ovih kranova, kontrateg se najčešće nalazi u podnožju tornja i zategama je povezan sa kontrakrakom, a toranj se okreće oko svoje ose prateći kretanje strele. Obično nemaju komandnu kabinu, te njima operater upravlja daljinskim upravljačem sa zemlje.
Montaža samopodižućeg krana:
Noviteti u svetu kranova
Nemački proizvođač Wolffkran nedavno je na tržište izbacio model Wolff 235 B, koji zamenjuje popularni Wolf 224 B, i svrstava se između hidrauličnog Wolf 166 B i znatno većeg Wolf 275. Kod ovog modela vitlo za sajlu nalazi se na ruci krana, za razliku od većine kranova na kojem je smešteno na kraku kontratega.
Wolff 235 B nudi maksimalnu nosivost od 16 tona odnosno nosivost na vrhu strele od 4,1 tone i radijus do 60 metara. Pokreće ga motor snage 60 kW sa brzinom dizanja tereta do 130 metara u min.
Novitet predstavlja kraći krak kontratega u odnosu na ranije modele sa rasponom u dužini od 16,4 do 24,4 metra.
Od noviteta na polju „ravnih“ kranova, odnosno onih čija se strela kreće samo u radijusu horizontalne ravni, kompanija Comansa je dodala dva nova modela svojoj 21LC seriji. Novi 21LC550 modeli imaju maksimalnu nosivost od po 20 i 25 tona.
Dužina strele ovih modela može biti u rasponu od 30 do 80m sa korekcijom nosivosti na svakih 5 metara. Novitet predstavlja kraći krak kontratega u odnosu na ranije modele sa rasponom u dužini od 16,4 do 24,4 metra. Visina nepokretnog stuba krana može iznositi do maksimalnih 85,8 metara.
Ovaj tip krana je jednako povoljan pri upotrebi u zgradarstvu, industrijskim postrojenjima ili mostogradnji.
Novi model samopodižućeg krana imao bi maksimalnu nosivost od 3,5 tone i mogao bi da prenosi teret u radijusu od 30 metara.
Još jedan proizvod u ovoj oblasti bi se uskoro mogao pojaviti na tržištu. Nemački BKL planira da poboljša karakteristike svog CM 74S4 brzomontirajućeg krana, pa zajedno sa inženjerima iz italijanske kompanije Cattaneo S.p.A. radi na novom modelu BKL System Cattaneo CM 300.
Novi model samopodižućeg krana bi imao maksimalnu nosivost od 3,5 tone i mogao bi da prenosi teret u radijusu od 30 metara.
Posebnu pogodnost za operatere kranovima, predstavlja LiUP kranski lift, koji je na svoje modele primenio Liebherr, a koji omogućava operateru da pritiskom na dugme lifta dođe do svog radnog mesta.
Vlakna visoke zatezne čvrstoće imaju pet puta manju težinu od čeličnih užadi i znatno su pogodnija za rukovanje.
Ista kompanija proizvela je i vlakna visoke zatezne čvrstoće kao zamenu za čeličnu užad pri vezivanju i podizanju tereta. Ova vlakna imaju pet puta manju težinu od čeličnih užadi i znatno su pogodnija za rukovanje.
Takođe, tri krana Liebherr 710 HC-L 32/64 Litronic impresivne visine, pričvršćena za objekat na određenim razmacima, pratila su i gradnju najviše zgrade u Evropi – Lahta Centra u Sankt-Peterburgu (slika dole) sve do samog vrha od 462 metra.
Jedna od zvezda u svetu kranova u ovom trenutku jeste i Zoomlion L250-20 koji svakodnevno prenosi teret na gradilištu Ciel Hotela u Dubaiju, koji će kad se završi biti najviši hotel na svetu.
Kod ovog krana, čija se ruka pomera u vertikalnoj ravni, jedna sajla podiže 10 tona brzinom od 100 metara u minutu. Prema rečima kompanije Zoomlion, brže podizanje tereta obezbeđuje veću efikasnost na gradilištu. Dužina strele ovog krana iznosi 60 metara, a u jednom dizanju može da prenese teret od 20 tona.
Kranovi u Sankt-Peterburgu na visini od 462 metra; foto: Liebherr.com
Apsolutni rekorder
Kao najveći slobodnostojeći toranjski kran rekord drži danski Kroll K-10000 sa visinom od 90 metara, dužinom strele od 82 metra i maksimalnom nosivošću od 240 tona na početku, odnosno 120 tona na vrhu strele.
Kad ste već ovde…
